"δεν ξεριζώνουμε ποτέ ελιά"..

Όταν κόπηκε εκείνη η μουριά, δίπλα απο το πηγάδι, που είχε ανοιξει ο παππους με τα χέρια του, το 1930, άρχισα να παρατηρώ τον τόπο που μεγάλωσα με άλλο μάτι. Ενιωσα πως μαζί με τη μουρια "κόπηκε" και κατι μέσα μου. Εκτοτε, οξύνθηκε η οραση μου. Τα δέντρα του τόπου ήταν τα πρώτα που παρατηρούσα καθώς πλησιάζα το χωριό, καθε φορά που επεστρεφα. Ο απέραντος κάμπος της Ηλείας, έτσι επιπεδος που είναι, αφήνει τα 4/5 στον ουρανό και εκει, ξάφνου, βλεπει κανεις, να ορθώνονται πανέμορφοι γιγαντες. Ολόκληρες συστάδες απο τεράστιους γίγαντες, συχνά, δίπλα σε καναλια με νερό που ρεει ολόχρονα.

Εχει μια σειρά δέντρων, έξω απο το χωριο, δίπλα στην εθνική οδό, "αποτέλεσμα της αγαπης" . Ετσι τα χαρακτήρισε μια καλη φίλη, για να εξιστορίσει πως καποιος γνωστός μας, προφασιζόμενος το πότισμά τους, πήγαινε καθημερινά για να βλεπει την αγαπημενη του, την οποια παντρευτηκε αργότερα. Κάθε, μα καθε φορά που διασχίζω αυτο τον δρόμο, χαμογελώ, θυμάμαι την ιστορια και μου κάνει εντύπωση πόσο δυσανάλογα ψηλοτερα είναι απο καθε αλλο δέντρο, κατα μήκους της εθνικής οδου. Ήταν διαφορετικά τότε, δεν ήταν εύκολο να συναντηθουν τα ερωτευμένα παιδια κι έτσι απο εκείνη την αγαπη επωφελήθηκαν τα δέντρα! 

Παλιοτερα, είχα θρηνήσει ενα περιβόλι με πορτοκαλιές, κάπου στον καμπο, οταν το είδα ξεριζωμενο. "Επιδότηση" είπαν.. έτσι, μονολεκτικά. "Κι οι λευκες;" τους ρώτησα, (ένα πανέμορφο φυσικό σύνορο, δίπλα στο ρέμα..) "ε, για ξυλεία" ...και με πλάκωσε η σιωπή... Η ίδια σιωπη κάθε φορά που ακούω πως ξεριζώθηκαν τα αμπέλια, σταματησαν καλλιεργειες 100 χρόνων, χάθηκαν σπόροι, χέρσωσαν χωράφια.. 

Λιγα χρόνια αργότερα ζήτησα απο την εικονογράφο ενός παιδικου βιβλιου μου, με θέμα τους αριθμούς, να ζωγραφίσει μια λευκα απο εκεινες. Ήταν στη σελιδα του αριθμου 2, εκει, που γεννιέται το "ΕΜΕΙΣ". Κι ειναι μια λευκα όταν την δω, που με ξυπνάει να αναλογιστώ την κατάρα της εγωικής συμπεριφοράς που θυσίασε αλογιστα τον τόπο μας σε λιγους επιτήδειους για προσωρινα "οφέλη" και η ανάγκη που γίνεται αναγκαιότητα χωρίς να υπάρχει αναγκη.

Δεν είναι τυχαίο θαρρώ πως πια όταν θυμάμαι ή διαβαζω για καποιον απο την περιοχή μας, τον/ην φαντάζομαι σαν ενα δέντρο που υψώνεται κάπου στον κάμπο. Το "δεντρο" έχει συγκεριμενη μορφή.... 

Είναι μουρια δίπλα στο πηγάδι (ο πράχτορας), είναι ένα δασίλιο στο κεντρο του κάμπου (το "γελαστό παιδι"), είναι κλαίουσα (ο ξαδελφος, μετά που "εφυγε"), είναι πεύκο δίπλα στο κύμα (ένας φιλος), είναι αιωνόβια ελια (ο παππους), είναι ευκάλυπτος δίπλα στην εθνική οδο (η δυναμικη δικηγορινα απο την Πηνεία), ένα ψηλο δέντρο καλυμμένο με κισσους (η συμμαθητρια απο τα Σαβαλια), είναι μια πανεμορφη λεύκα (η πρώτη γυναίκα δημαρχος στην Ελλαδα), είναι μια μυρτιά (η αγαπημενη φίλη μου απο τη Ροβιατα).

Στη μεγαλη κατηφόρα λίγο έξω απο το χωριό, η ανασα μου αλλαζει.. 

Ελέγχω πρώτα αν όλα τα δέντρα "μου" είναι ακόμα εκει. 

Τα 'αποτέλεσματα της αγάπης", άνθρωποι, δέντρα, ρίζες.

Είναι,

... ο τόπος.

Είναι

.. ο χρόνος.

.. έτσι γεννιούνται οι σχέσεις, οι αγάπες, που θελουν νερό για να υψώσουν γίγαντες.

"Δεν κόβουμε ποτέ ελια" μου είχε πει ενας γέροντας απο τα Σαβαλια.

"είναι ευλογημενο δέντρο" συμπληρωσα, θέλοντας να κερδίσω χρόνο και να τον καταλαβω 

"είναι δέντρο" μου είπε ανυπομονα, 

"τα δέντρα είναι οι ρίζες μας" του είπα, τότε.. 

"ναι, ειναι αμαρτία" μού αποκρίθηκε, κουνώντας το κεφάλι.

ένα "αυτοδιαχειριζόμενο" όραμα

Είναι απο τότε που έκλεισε, που με στοιχειώνει η σκέψη του εργοστασίου της ΗΛΒΙΓΑΛ στην Εθνική οδο, απο τη Γαστούνη προς τα Σαβάλια. Απειρες φορές ονειρεύτηκα τους εργάτες του να επιστρέφουν, μονοι τους και να αναλαμβανουν την παραγωγή. Ποιος άλλος άλλωστε γνωρίζει καλυτερα απο εκεινους τον τρόπο που ωρίμαζε εκείνο το καταπληκτικό τυρί! Εκείνη η καταπληκτική "κεφαλοπαρμεζάνα" που παρόμοια γεύση δεν βρήκα σε κανενα ταξίδι μου στον κόσμο..
Απειρες φορές ονειρευτηκα τον τρόπο, απο την αρχή μέχρι το τέλος... Πως ήταν, λέει, όλοι οι κτηνοτρόφοι της περιοχής αλληλέγγυοι δίπλα στους εργάτες και, πως τους προμηθευαν γάλα κόντρα στις πιέσεις των μεγάλων εταιρειών. Πως και οι καταστηματαρχες αγοραζαν ανελλειπώς εκεινο το τυρι με περηφάνια. Πως πάντα κάποιος , προσφερόταν να μεταφέρει το προϊόν του κόπου και της αγάπης εκεινων των ανθρωπων σε άλλες αγορές, για να μπορέσουν να θρέψουν τις οικογενειες τους με τιμια δουλεια. Πως τέλος καθε χρονιας τα κέρδη έχτιζαν βιβλιοθηκες και ωδεία και αιθουσες ζωγραφικής και έκαναν εκδρομές τα παιδια σε πρωτευουσες του κόσμου με τα χρηματα που εβγαζαν οι δικοι τους μέσα απο συλλογικη δουλεια και αποφαση...
Θα σας φανεί παράξενο αλλα κάθε φορά που γνωρίζομαι με ένα άτομο στο πάγκο των τυριων μιας υπεραγοράς, πάντα ρωτάω αν γνωριζει εκεινο το τυρι.. και μετράω τα χρόνια του καθενος, απο τη γνωση που έχει για το εξαιρετικο σκληρο κίτρινο τυρι μακράς ωρίμανσης με το μαύρο προστατευτικό κερί, που όλοι αποδεδειγμένα ήθελαν και αγαπουσαν. Μόνο που τελευταίως λιγοστεύουν οι άνθρωποι στο πάγκο των τυριών που το θυμούνται... κι έτσι καταφεύγω να κεντρίζω τη συζητηση με φίλους γευσιγνωστες, έτσι σαν ένα άτυπο μνημοσυνο δηλαδη, για κάτι που βίαια αποκόπηκε απο τη ζωή του τόπο μου. Μια απο εκείνες τις φορές μού είχε πει ενας φίλος που γνωριζε πολλά για τα τυρια "Είναι κι ο τόπος, ξέρεις Τζουλια"... "τι τρώνε τα ζώα, αν εχει θαλασσα κοντά και άρα αλάτι ο αέρας, αν θα ωριμάσει σε συνθήκες υγρασιας αν, αν, αν,.. Είναι και ο τόπος" ...
Μετά και απο την εξαιρετική προσπαθεια αυτοδιαχειρισης της ΒΙΟΜΕ, ο νους μου επισκέπτεται το εγκατελειμενο εργοστασιο με ένα "κρυμμενο τραυμα":
Γιατι σταματήσαμε να παραγουμε;
Γιατί τους αφήσαμε να υπερχρεώνουν τους συνεταισμους μας;
Γιατί ανταγωνιστήκαμε τον συγχωριανό και φίλο μας;
Γιατι σταματήσαμε να δημιουργούμε;
Γιατι δεν πήραμε την τυχη τού τόπου στα χερια μας;
Γιατι θαψαμε τα αγροτικά μας προϊοντα στις χωματερες χωρίς δευτερη σκεψη;
Γιατί τους επιτρέψαμε να μας σταματήσουν;
Γιατί έφυγαν οι ανθρωποι απο τον τόπο μας;
Γιατί τους αφήσαμε να κλέψουν τον χρόνο , τον τόπο, το μελλον μας;
Γιατί εισάγουμε κακής ποιοτητας ή πανακριβα εξαφανιζοντας τα δικα μας;
Θα τολμήσουμε να στηρίξουμε τον τόπο και ο ενας τον άλλον;
Θα αφήσουμε να χαθει η τελευταία ευκαιρια;
Συνηθίσαμε άραγε τα αδεια χωράφια, τα άδεια εργοστάσια, τα άδεια καταστηματα, τα λιγοτερα παιδια στα σχολεία, τις λιγοτερες δουλείες , τα ελαχιστα για μας και τα παιδια;
Θα αφήσουμε οποιοδηποτε να μας πείσει οτι δεν μπορούμε διαφορετικά;
Τι άλλο χρειαζομαστε εκτός απο ανθρωπους και βούληση;
Τι άλλο χρειάζόμαστε εκτος απο εμας τους ίδιους;
αν το σκεφτείς ... μονο αυτο χρειαζομαστε
ο τόπος πάντα έχει τον τρόπο ...
εμείς είμαστε οι ανθρωποι
εμείς είμαστε η βουληση
μια αρχή χρειάζεται να γίνει...
μια αρχή...